PRETORIA-MARANATA, 23 Oktober 2016 AD, 10:15
Votum: Ps
121:1
Seën
Ps 113:1,2
Wet
Ps 119:7,46
Skriflesing:
Ester 6 – 8:2
Gebed
Kollekte
Ps 75:1,2
Teks: Ester
7:3-4
Preek
Ps
75:3,4,5,6
Gebed
Ps 121:2-4
Seën
Preek: Ester 7:3-4
As ek vir
die bejaarde mense onder ons sou vra, of hulle, toe hulle jonk was, kon
voorspel het wat alles met hulle en met die wêreld om hulle heen sou gebeur
het, dan sal hulle natuurlik nee sê. Niemand van ons kan die toekoms voorspel
nie. En as ons terugkyk, dan is dit duidelik dat daar dikwels onverwagte dinge
in die wêreld gebeur. Klein dinge kan soms groot gevolge hê. Die loop van die
wêreldgeskiedenis is dikwels so verrassend.
Wie weet wat
ons nog alles in die 21e eeu te wagte staan?
Tema: Die Bewaarder van Israel waak oor sy
kinders
-
Hy skep onverwagte omstandighede
-
Hy maak Ester dapper
-
Hy wend sy volk se lot
-
Hy skep onverwagte omstandighede
Klein
oorsake het soms groot gevolge. Koning Ahasveros het ‘n slapelose nag gehad. Om
te slaap lyk so gewoon. Maar ook ons slaap, of ons slapeloosheid, is in God se
hande. Omdat die koning nie kon slaap nie, is daar uit die kronieke, waarin
alle gebeurtenisse uit sy koninkryk opgeskrywe is, vir hom voorgelees. En dit
wou dat dat daar juis daardie nag voorgelees word oor die goeie daad wat
Mordegai vir die koning verrig het.En dat hy
nooit daarvoor beloon is nie. Ahasveros se slapeloosheid daardie nag was die
gevolg van die feit dat die HERE altyd wakker is, om in te gryp.Die HERE se
naam word wel nie genoem nie, maar aan alle kante spreek die boek Ester van God
se voorsienigheid. Hy het die hand van die kroniekvoorleser as’t ware na die
regte bladsy laat blaai.Vroeg die
volgende môre kom Haman by die paleis aan om vir die koning te sê dat hulle
Mordegai moet ophang. Haman is baie bewus van sy mag.Hierdie keer
kom hy nie eers met ‘n versoek na die koning nie. Hy kom net vir die koning
inlig – sê. Hy het ook alreeds ‘n galg vir hom laat oprig.Haman is inderdaad
baie bewus van sy invloed en mag. Hy dink, noudat hy die seëlring van die
koning het, dat hy kan maak net wat hy wil.Ondertussen
word die spanning opgevoer deur die skrywer. Die koning begin met ‘n ope vraag:
wat moet gedoen word met die man aan wie die koning eer wil bewys? Haman meen
toe, verblind deur sy hoogmoed, dat die koning hom op die oog het. Hy was dit
mos wat die vorige dag uitgenooi is. Die enigste een om saam met die koning en
die koningin ‘n maaltyd te geniet. En asof dit nog nie genoeg was nie. Hy is
ook vandag uitgenooi om weer saam met die koning en koningin ‘n maaltyd te
nuttig.Geen wonder
hy dog die koning praat oor hom nie.En hy bedink
dan die mees eervolle, vleiende plan moontlik.
-
laat hierdie man ‘n koninklike kleed aangetrek word;
-
laat hierdie man op die koninklike perd ry;
-
laat ‘n koninklike kroon vir hom opgesit word.
Tussen
hakies, die eksegese laat die moontlikheid ook oop dat dit nie die kroon van
die koning was, wat op Haman se hoof geplaas moes word nie; maar dat hier
verwys word na die perd van die koning, wat ook ‘n soort kroonagtige versiering
op sy kop gehad het, waaraan dit dadelik sigbaar was dat dit die koning se perd
was. En dan moet iemand nog voor hom uitroep: so word gedoen aan die man aan
wie die koning eer wil bewys.En nie
sommer net iemand nie, maar een van die koning se vorste, iemand soos Memugan,
oor wie ons al eerder in Ester gelees het, een van die sewe vorste van Persië
en Medië (Ester 1:14). In die Persiese ryk was dit naamlik die gewoonte dat die
weldoeners van die koning in die adelstand verhef is.Verder is
hulle beloon met goud en silver, ‘n landgoed of promosie.En dan volg
die antiklimaks: Ester 6:10. Hier neem sake ‘n fatale wending vir Haman. Soos
die spreekwoord sê: hoogmoed kom tot ‘n val.“Trotsheid
kom voor die verbreking, en hoogmoed kom voor die val.” (Spreuke 16:18)Haman kry
opdrag om die eerbewyse wat hy opgenoem het, nou aan Mordegai te betoon. Haman
het naamlik niks geweet van wat daardie nag gebeur het nie. Hoe die koning nie
kon slaap nie. Hoe ‘n onbekende stukkie uit die kroniek aan hom voorgelees is. En
aan die ander kant, koning Ahasveros het ook nog nie geweet dat Haman vir
Mordegai so gehaat het nie. Die koning het nog nie geweet dat Mordegai geweier
het om te buig voor Haman nie. Wat ‘n sameloop van omstandighede!Na afloop
van hierdie uiters vernederende opdrag vir Haman, lees ons dan dat Haman met
bedekte hoof homself teruggehaas het na sy huis. Hy die Agagiet, die Jodehater,
moes nou vir Mordegai die Jood die hoogste eer bewys. En dan volg iets
opmerkliks. Hierdie keer praat sy vrou Seres en sy vriende hom nie moed in nie.
Nee, hulle sien dit as ‘n voorteken. Dit is nou maar soos heidense mense, wat
bygelowig is, redeneer. Al eerder in die boek het ons gesien dat Haman
bygelowig is. Hy het die lot gewerp om die mees gunstige dag te vind waarop die
Jode uitgeroei moes word (Ester 3:7).Hierdie
sameloop van omstandighede was ook ‘n voorteken, het sy vrou geredeneer. As jy
so begin val het voor Mordegai, wat ‘n Jood is, gaan jy heeltemal voor hom val.
Fatalisties, dis soos die heidense denke is.Ja selfs die
heidene het begin besef dat daar êrens ‘n hoër krag was wat Mordegai beskerm
het, wat sy lot gewend het. Ja so het die HERE weer vir sy Naam opgekom, sy
Naam wat sy eie volk gesmaad het. So het die HERE gesorg dat sy Naam weer
gevrees sou word onder die heidene. Soos die profeet Esegiël, wat self ook as
balling in Babel was, geprofeteer het oor die HERE: “So sal Ek My dan as groot
en as heilig laat ken en Myself bekend maak voor die oë van baie nasies,; en
hulle sal weet dat Ek die HERE is.” (Esegiël 38:23) En so het die eeue oue
voorspelling, wat die HERE destyds deur die mond van Bileam gemaak het, nou
begin waar word:“Toe hy
Amalek sien, het hy sy spreuk aangehef en gesê: Amalek is die eersteling van
die heidene, maar sy einde is ondergang.” (Numeri 23:20)
-
Hy maak Ester dapper
Vervolgens lees
ons hoe die koning se hofdienaars opdaag om Haman op te haal vir die tweede
maaltyd wat Ester berei het. En inderdaad, soos ons laas week gesien het, nou
het die omstandighede drasties verander. Al die onverwagte dinge wat tussen die
eerste en tweede maaltyd plaasgevind het. Die HERE het oornag die lot van sy
volk verander. In die eetsaal van die koninklike paleis van Susan was alles
ondertussen in gereedheid gebring vir die tweede maaltyd. Goue tafel en
rusbanke, goue eetgerei. Weer het die koningin twee hoë gaste uitgenooi. Maar
Haman daag dan op vir die tweede maaltyd, nie meer as ‘n trotse man nie, maar
gebreek. En so het die HERE dit vir
Ester maklik gemaak om haar geheim te onthul.Ons kan
aanneem dat sy op die hoogte gebring is van die bisarre gebeure daardie dag. Dat
haar oom, Mordegai, met koninklike klere aan, koninklike kroon en op ‘n
koninklike perd deur die stad geëskorteer is, terwyl Haman voor hom uitgeloop
het met die grootste lofbetuigings. Het sy al verstaan wat aangaan, waarskynlik nie. Maar ongetwyfeld
het dit haar moed gegee.Gemeente, ons
het hier die hoogtepunt van die boek Ester bereik. Die klimaks, naamlik Ester
se onthulling aan die koning, in ons teks. Die koning was in opgewekte
stemming. Hy herhaal weer sy joviale
aanbod, dat Ester selfs die helfte van sy koninkryk mag vra.Ester het
moed geskep uit dit wat daardie dag gebeur het. En selfs meer as dit. Want as
Ester begin praat vanaf vers 3, hoor ons ‘n koningin wat nie net meer bang is
nie, maar sy is kwaad, sy is verneder, sy is soos ‘n leeuin wie se kleintjies
aangeval word. Sy onthul haar geheim, dat sy self ‘n Jodin was.Dis nie net
‘n afstandelike versoek om ‘n volk te spaar nie. Nee, dit het ook oor haarself
gegaan. As ek genade in u oë gevind het, laat my lewe! En laat my volk lewe. As
daar in vers 3 staan: “laat my lewe my geskenk word op my bede en my volk op my
versoek”, pleit sy, behalwe vir haar eie lewe, ook vir die lewe van haar volk. Ester
formuleer haar onthulling so dat sy ‘n wig begin dryf tussen die koning en
Haman. Sy val nie hulle altwee aan nie, al het die koning net soveel skuld
gehad aan die moordplan.Sy formuleer
in die passiewe vorm, om die koning se betrokkenheid te minimaliseer. Ons is
verkoop, ek en my volk, om verdelg, gedood en uitgeroei te word. Hierdie woorde
herinner aan die dekreet wat Haman opgestel het en wat na alle uithoeke van die
koninkryk gestuur is. En so lei sy die koning na die onvermydelike vraag: nou
maar wie het dit gedoen?Wie is hy,
en waar is hy? En toe kon Ester maar net met haar vinger na Haman wys. Dit is
hierdie man, hierdie slegte Haman!Hoewel Haman
as ‘n gebreekte man by die tweede maaltyd aangekom het, het hy dit nie vermoed
nie. Hierdie mokerhou het hy nie ook nog verwag nie. Die familieband tussen die
koningin en Mordegai was vir hom tot dan toe onbekend.Ja so het
die HERE die lot van sy volk oornag verander. Soos waterstrome in die Suidland.
Hy sorg dat Ester nou opstaan vir haar volk. Dat sy haar invloedryke posisie as
koningin gebruik. Dat sy haar nie meer skaam nie.Dat sy
sonder enige wyfeling uitkom vir die waarheid. Ons is verkoop.Ek en my
volk. Om verdelg, gedood en uitgeroei te word. Was ons nog as slawe en slavinne
verkoop, dan sou ek geswyg het, maar hierdie ramp sal onder die verliese van
die koning sy weerga nie hê nie.Koningin
Ester is ontstoke, en haar woede steek die koning ook aan.Wie is hy,
waar is hy! skreeu die koning. Die koning het skoon in sy woede op daardie
oomblik vergeet van die plan waartoe hy enkele dae gelede self toestemming
verleen het.En dan loods
Ester haar aanval, direk, sonder enige skroom. Dis hy koning, hierdie man,
hierdie slegte Haman! Na die vernedering van daardie selfde oggend, was dit vir
Haman die genadeslag. Hy het goed besef, soos die spreekwoord sê: “Die
grimmigheid van die koning is soos boodskappers van die dood” (Spreuke 16:14).Meesterlik
beskryf die outeur van die boek dan die verdere afloop van hierdie krisis. Die
koning is so kwaad, hy loop weg, die tuin in. Alles begin nou tot hom
deurdring. Hy begin besef in watter penarie hy homself laat bring het, deur sy
hoogste minister Haman.En
ondertussen val Haman knielende neer op die rusbank waarop Ester gesit het. Dit
net nog tot verswaring van die onheil, wat die koning reeds oor hom besluit
het. Wil jy die koningin ook nog geweld aandoen – die woord in die Hebreeuse
teks kan hier as verkrag vertaal word. So het koning Ahasveros geïnsinueer toe
hy uit die tuin in die paleis teruggekom het en Haman knielend aan Ester se
voete vind. Ja die rolle is nou omgekeer. Almal buig nie nou meer voor Haman
nie, maar Haman val knielend voor Ester, ‘n Jodin nota bene, se voete neer. -
Hy wend sy volk se lot
Hierdie keer
het die korrupte heidense regstelsel gedraai in die voordeel van Ester en die
Joodse volk. Dit in teenstelling tot wat daar in hoofstuk 3 gebeur het, toe
Haman die volmag gekry het om die Jode uit te roei. Dit het toe sonder slag of
stoot gebeur. Blitvinnig is die planne goedgekeur, Haman het die
seëlring van die koning in sy besit gekry, briewe is gereedgemaak om na al die
provinsies te stuur. Maar nou draai die koning se impulsiwiteit teen Haman. Nou
is dit klaarpraat met hom.Ons lees dat
hulle die gesig van Haman bedek het. Wat ons hieronder moet verstaan is dat
iets soos ‘n lapsak oor sy kop getrek is. So is gemaak met mense wat tot die
dood veroordeel is, en aan ‘n galg opgehang sou word.Die heidense
regstelsel ken geen hofsake, advokate wat die beskuldigde moet verdedig of
enigiets daarvan nie. Volgens die regverdige regstelsel wat die HERE vir sy
volk gegee het, was daar ook ‘n bepaling dat ‘n persoon nie op dieselfde dag èn
gevonnis èn gedood mag word nie.In die
korrupte heidense regstelsel was die koning se woord wet. Hy het absolute
alleenheerskappy gehad. En hierdie keer draai dit teen Haman.Koning
Ahasveros se woede het eers bedaar, toe Haman opgehang is.Harbona, een
van die hofdienaars, het die koning ingelig: Haman het reeds ‘n galf vir
Mordegai opgerig. So het die koning, in sy impulsiwiteit, dadelik ‘n oplossing
gevind. Hang Haman op aan sy eie galg!So is die
rolle volledig omgekeer. Mordegai is voor die koning geroep.Ester het
die koning uiteindelik vertel dat Mordegai haar oom is. En die koning gee sy
seëlring, wat hy van Haman afgevat het, nou aan Mordegai.Die rolle
inderdaad volledig omgekeer.So het die
HERE die lot van sy volk in twee dae tyd volledig gewend.Soos waterstrome
in die Suidland. Die mens wik, maar die Verbondsgod beskik. Klein oorsake het
groot gevolge. Die bedoeling was dat Mordegai verhoog sou word aan ‘n galg van
23 meter. Maar die Verbondsgod het beplan dat Mordegai op ‘n ander wyse verhoog
sou word. En so is daarvoor gesorg dat Mordegai deur Haman verhoog is, maar nie
aan ‘n galg nie.En Haman,
die Agagiet, die Amalekiet, is met die banvloek getref. Daarvoor het God self
gesorg.Deur die
hele koninkryk het die Jode gesidder vir hierdie man se uitwissingsbevel. Nou
is hierdie einste man sidderend en geblindoek na die galg gelei. “Wie ‘n kuil
grawe, sal daarin val; en hy wat ‘n klip rol, dit sal na hom terugkom.”
(Spreuke 26:27) Die Bewaarder van Israel sluimer of slaap nie (Ps 121:4). Dit
het Haman vir eens en vir altyd geleer. Soos Moses al geprofeteer het: “Oorlog
het die HERE teen Amalek van geslag tot geslag.” (Ex 17:16)Die HERE het
ook vir Ester na hierdie punt toe gelei. Hierdie gebeure laat mens terugdink
aan die lied van Debora: “So moet al u vyande, HERE, omkom! Maar die wat Hom
liefhet, is soos die opgang van die son in sy krag” (Rigters 5:31)Het Ester en
Mordegai die HERE liefgehad? Wel, die HERE het veral vir hulle liefgehad. En
deur sy genade, deur sy leiding, het Hy die liefde vir Hom in hulle weer wakker
gemaak. Self sou Ester nooit sover gekom het nie. Maar die HERE het haar in ‘n
hoek gedryf. Haar volk is met uitwissing bedreig. En dit het vir haar duidelik
geword dat sy daaraan nie sou ontsnap nie. Sy is tot die besef gebring: nou of
nooit, al waag ek my lewe. En as Ester dan praat, as sy haar geheim aan die
koning onthul, is dit asof die HERE haar die woorde in die mond lê. Net soos
die HERE destyds ook met Bileam gedoen het. Ester spreek profetiese woorde. Ek
dink dan veral aan haar laaste opmerking:“hierdie
ramp sal onder die verliese van die koning sy weerga nie hê nie.”Want deur
hierdie ramp sal ‘n respektabele volk in sy koninkryk uitgewis word. Deur
hierdie ramp sal die koning ook sy eie vrou, die koningin, aan die dood moet
afstaan. Ja die koning sal groot verliese ly. As ons dan ook nog in ag neem,
dat die outeur van die boek Ester die gebeure so beskryf dat die leser besef
dat hier eintlik die groot stryd tussen goed en kwaad op die spel is, die
antitese, die stryd tussen die vroue en slangesaad, tussen God en satan, dan
neem die verliese kosmiese proporsies aan.Ja hierdie
gebeure is een skakel in die ketting van die heilsgeskiedenis wat na die koms
van die Messias toe lei.Geliefde
gemeente, hou hierdie besef vas ook vir u eie lewe. Die Bewaarder van Israel
sluimer of slaap nie. Ons leer uit die Nuwe Testament dat hulle wat aan
Christus behoort, sy kerk, die ware Israel is (Rom 11). Maar ook die Jode van
vandag kan nog uit die boek Ester dit leer. God het hulle destyds verkies om ‘n
lig vir alle volke te wees, juis deurdat hulle draer was van die belofte van
die Messias. Ook vir Jode vandag is daar die uitnodiging en oproep, om terug te
keer en weer lid te word van God se volk, van die ware Israel van die nuwe
verbond. Ook in ons tyd spoed die wêreldgeskiedenis voort. Wie aan die begin
van die nuwe eeu, die nuwe millenium, gehoop het dat ons ‘n tyd van groter
wêreldvrede tegemoet gaan, is ondertussen, maar net 16 jaar later, al lelik
teleurgestel.Maar ook in
die 21e eeu is die Bewaarder van Israel wakker. Hy lei omstandighede, die
ingewikkelde prosesse van die wêreldpolitiek, en van elke land se politiek. Hy
staan bo dit alles. Hy lei dinge. Dinge wat vir ons klein en weinig belangrik
voorkom, gebruik Hy om groot gevolge mee te bewerkstellig. En so wend Hy
telkens weer die lot van sy kinders.Gemeente,
hiermee wil ek afsluit, moenie dink dat jy groot of ryk of talryk of invloedryk
moet wees, voordat jy iets kan beteken op aarde nie.Al voel ons
as kerk klein en onaansienlik, wat saak maak is of ons die HERE aan ons kant
het. Die Bewaarder van Israel.Klein
oorsake het soms groot gevolge.Dien Hom
trou in die hede, dan sal Hy vir die toekoms sorg.Amen.
(kyk in preek)