PRETORIA-MARANATA, 24 April 2016 AD, 10:15
Votum
Seën
Ps 149:1,2
Wet
Ps 119:61
Gebed
Skriflesing:
Rigters 17
Ps
50:1,4,5,6
Teks:
Rigters 17:13
Preek
Ps 50:7,8,11
Gebed
Kollekte
Ps
72:1,10,11
Seën
Preek: Rigters 17:13
In ons land
bestaan daar ‘n uitgebreide aanbod van versekeringspolisse.
Ons ervaar
dit as ‘n normale saak om versekerings af te sluit, as mens dit kan bekostig,
vir jou gesondheid, vir jou huis, teen brand byvoorbeeld, vir jou motor.
In ons
kultuur verseker ons graag die materiële kant van die lewe, alles wat geld kos.
Tog is daar
ook ander maniere van verseker.
Vir baie
swart mense is dit belangrik om verseker te wees by hulle voorouers.
Verseker van
die goodwill van jou oorlede
voorouers.
Ons het
nounet Rigters 17 gelees.
Ons ontmoet
God se volk hier terwyl hulle balanseer op die randjie van die afgrond.
Hulle was
wel in die beloofde land, maar hulle het eintlik nog soos heidene geleef, net
soos die omringende volke.
Die
geskiedenis van Miga en sy ma is ‘n voorbeeld hiervan.
Die persoon
wat hierdie geskiedenis beskryf, die skrywer van die boek Rigters, doen dit met
‘n bepaalde perspektief.
Hierdie
perspektief vind ons in vers 6:
“In dié dae
was daar geen koning in Israel nie: elkeen het gedoen wat reg was in sy oë.”
Tema: Om die HERE te ken, gee die sekerheid
van beskerming
-
Ons kry geen sekerheid uit ‘n
transaksie met die HERE nie -
Ons kry geen sekerheid uit ons
eie godsdienstigheid nie
-
Ons kry geen sekerheid uit ‘n
transaksie met die HERE nieDie
Rigtertyd was ‘n baie donker tyd.Alles was
wanordelik, niks was goed gereël nie.Elkeen kon
doen net wat hy wou, ook ten koste van ander mense.Niemand was
seker van sy lewe of sy besittings nie.Die outeur
van Rigters kyk met ‘n duidelike perspektief na hierdie periode.Hy self het
vele jare later gelewe, in die koningstyd van die volk Israel.Miskien
onder koning Dawid of Salomo.Dit was eeue
later.Hy, die
skrywer van Rigters, was onder die indruk hoe goed dit vir ‘n land is as die
land ‘n koning het wat die HERE vrees.En vanuit
hierdie perspektief, die perspektief van die HERE se gesondmakende wette, kyk
hy terug na die tye van sy voorouers.Die
Rigterskrywer beskryf in sy boek ‘n aantal gebeurtenisse wat baie tiperend was
vir die Rigtertyd.Dit het hom
naamlik opgeval hoe Kanaänities, ja gewoon heidens, sy voorouers met God
omgegaan het.Dat hulle
die opinie gehad het dat ‘n mens met God kon handel dryf.Dat hulle
van mening was dat daar oor en weer gunste afgekoop kon word.Dat hulle
opreg geglo het dat ‘n mens vir God met ‘n beeld kon manipuleer.Die
Rigterskrywer kyk terug na hierdie donker tyd toe die gesondmakende wette wat
God aan sy volk deur Moses gegee het, nog so weinig impak gehad het op sy
voorouers se denke en gewoontes.Neem
byvoorbeeld die verhaal wat ons gelees het.Die ma het ’n
vervloeking uitgespreek, want iemand het haar sak met silwerstukke gesteel.Waarskynlik
was dit geld wat sy van haar man geërf het.Iemand het
haar pensioen gesteel, en haar rustige oudag was nou aan skerwe.Nou moet ons
onthou, gemeente, dat volgens heidense denke ‘n vervloeking ‘n magiese
uitwerking het.Met so ‘n
vervloeking wat bo jou hang, kon geen dief meer rustig lewe nie.Die ma het
hierdie vervloeking uitgespreek ten aanhore van haar seun.Want miskien
het hy wel geweet wie die dief was, maar wou hy dit nie sê nie.Met hierdie
vervloeking bo sy hoof, moes hy wel praat.En dit
gebeur dan ook.Miga besef
dat die vervloeking nie net ‘n grappie was nie.En dus gaan
bieg hy op dat dit hy was wat sy ma se geld gesteel het.En hy gee
ook die geld terug.Dit was
natuurlik nou eers ‘n skok vir ma!Nie in die
eerste plek omdat sy soiets nie van haar seun verwag het nie.Maar veral
omdat sy hom nou vervloek het!Sy het met
haar eie mond haar seun die verderf in gehelp.Vandaar dat
sy nie ‘n oomblik talm om direk ‘n seën uit te spreek nie:Vers 2: “Mag
jy geseënd wees deur die HERE, my seun!”Om die
vervloeking ongedaan te maak, moes sy so gou as moontlik positiewe uitsprake
daarteenoor plaas.‘n Seën, om
die vloek te neutraliseer.Maar nog
steeds is die ma nie gerus nie.Sy het wel
haar geld terug, maar dit in ruil vir die lewe van haar kind?Daarom, ook
die geld sal sy nou moet gebruik om die vloek af te weer.Om God se
guns terug te koop.En daarom,
op staande voet, heilig sy die geld aan die Here.Hoe meer
positiewe dinge sy in die weegskaal kon lê teenoor die vloek, hoe beter.Dan het God
nie meer ‘n keuse nie.Dan sal Hy
hopelik daarvan afsien om haar seun te vervloek.Sy heilig
die geld plegtig aan die HERE, staan daar in vers 3.Sy het ‘n
vyfde van die bedrag gevat, want soiets staan daar in die wet van Moses – iets
oor ‘n vyfde – dus 200 sikkels silwer, en dit het sy aan die goudsmid gegee.200 sikkels
is ongeveer 2 kg silwer.Daarvan moes
die juwelier ‘n beeld maak.‘n Gesnede
en ‘n gegote beeld, staan daar.Dit wil sê,
‘n beeld wat aan die binnekant van hout of metaal was, en aan die buitekant
oorgetrek is met ‘n lagie silwer.Waarskynlik
was hierdie beeld ‘n kalf, ‘n kalf soos wat Aäron in die woestyn gemaak het.‘n Kalf was
‘n heel gebruiklike beeld in daardie tyd.‘n Kalf om
die krag en vrugbaarheid van God in die hemel te simboliseer.Hierdie
beeld het dus ‘n indrukwekkende ornament in die heiligdom van Miga geword.Die
heiligdom, oftewel, Miga se godshuis, soos dit genoem word.Verder het
Miga van die geld ‘n skouerkleed gemaak.Dit was ‘n
soort serp om aan te trek as ‘n mens vir God wou raadpleeg.Hulle het
dit ‘n efod genoem.Die
hoëpriester het so ‘n efod gehad, met die urim en die tummim daarin.Dit was
bedoel om die HERE te raadpleeg as daar nie duidelikheid was oor Sy wil in ‘n
bepaalde situasie nie.Miga het dus
vir homself ook so ‘n efod, so ‘n skouerkleed, gemaak.Verder het
hy nog huisgode gemaak, lees ons in vers 5.Huisgode was
klein afgodsbeeldjies.Geluksbringertjies.
Soos sommige
mense vandag ‘n maskotte of gelukbringertjie in hulle kar aan hulle spieëltjie
hang, so het die Kanaániete hulle geluk in hierdie huisgodbeeldjies gesoek.Elke
Kanaänitiese gesin was in besit van sulke huisgode.Dit het
êrens op ‘n gewyde plek in die huis gestaan.Al met al
het Miga en sy ma nou al ‘n komplete privaatheiligdom besit.Wat nou nog
ontbreek het was ‘n priester.Maar waarom
sou Miga se seun dit nie kon doen nie?Ja wie sal
hom verbied om sy seun as priester te salf?So sorg Miga
vir sy eie godshuis, eie gesnede en gegote beeld, eie skouerkleer, eie
huisgode, en ‘n eie privaatpriester.En so sien
mens, want met hierdie doel beskryf die Rigterskrywer hierdie gebeure, so sien
mens dat die een sonde tot die ander lei.Eers
diefstal, toe die uitspreek van ‘n vervloeking, en toe allerlei bedenklike
stappe om die vloek weer op te hef.Maar
gemeente, is die optrede van Miga en sy ma eintlik so abnormaal?Is dit nie
ook begryplik nie?Want Miga en
sy ma het inderdaad in ‘n heel ander tyd gelewe.‘n Heel
ander kultuur.‘n Kultuur
waarin die vloek van die gode jou lewe kon ruïneer.Tog is
hierdie manier van denke nie net iets van die verlede nie.Dat jy
naamlik iets kwaads met iets goeds kon neutraliseer.Dat mens ‘n
guns kan afkoop.Dit is ook
in ons kultuur net so teenwoordig.Dat mens ‘n
transaksie kan aangaan.Nie slegs
met mense nie, maar ook met God.Wanneer ons
‘n ernstige sonde gedoen het, om dan ‘n klomp goeie dinge te doen.God sal dit
tog wel raaksien!?Hy sal dit
tog wel in berekening bring.Geliefde
gemeente, hierdie manier van denke mis die kern van die Evangelie.‘n Mens kan
nie transaksies met God sluit nie.God is nie
‘n mens soos ons nie, en Hy dink ook nie soos ‘n mens nie.So werk dit
nie.Hoekom nie? Omdat
ons op so ‘n wyse nooit sekerheid kry nie.En dit lê
dan aan onsself.Want wie die
HERE ken, weet beter.Wie die HERE
werklik ken, voel nie die behoefte om Hom om te koop nie.Wie die HERE
werklik ken, ken Hom as die God van vergewing.Wie die HERE
werklik ken, ken ook sy wette, wat juis bedoel is om ons te beskerm.Dit is nie
nodig om God om te koop nie.In sy wet
wys Hy die weg van vergewing.Miga en sy
ma het die HERE en sy wette nie goed geken nie.Hulle het ‘n
verkeerde weg gekies.En so is
hulle probleme nie opgelos nie.Hulle het
juis meer probleme gekry.As hulle
maar net na die HERE se wet geluister het!Die
Rigterskrywer vestig ons aandag op al hulle misstappe.In die
eerste plek leer ons uit die HERE se wet dat mens nie oor ‘n vervloeking wakker
hoef te lê nie.En ook dat
dit nie nodig is om met allerlei maatreëls die vloek af te weer nie.Want die
HERE se wet praat oor vergewing.Bely in jou
gebed wat verkeerd was.Bely dat jy
die geld gesteel het en vra vergewing.En wat Miga
se ma betref: bely dat sy haar tong nie bedwing het nie.Dat sy op ‘n
onbesonne wyse ‘n vervloeking uitgespreek het.En dat sy
berou daaroor het.Dan sou God
die vervloeking, daardie woorde wat sy in ‘n opwelling van wraak uitgespreek
het, ook daardwerklik vergewe het.Moeiliker
vra God nie.Maar Miga en
sy ma het dit vir hulleself moeilik gemaak.Omdat hulle
nie die HERE en sy wet goed genoeg geken het nie.Omdat hulle
nie meer besef het dat God nie dink in terme van transaksies nie.Omdat hulle
nie meer kon glo dat die HERE werklik ‘n vergewende God is nie.En dit het
hulle duur te staan gekom.Letterlik
ook.Uit hierdie
hoofstuk blyk hoeveel geld hy en sy ma moes uitgee om die vervloeking te
neutraliseer.Hoeveel geld
hulle moes uitgee om hulle godshuis vir God aanvaarbaar te maak – so’t hulle
gedink altans.As hulle tog
maar net na die HERE se wet geluister het.Hoe mooi
staan dit in die wet.Ons lees
byvoorbeeld in Levitikus 6:7 “dan moet die priester [let wel die priester wat
God aangestel het] vir hom versoening doen voor die aangesig van die HERE, en
dit sal hom vergewe word – enigiets wat ‘n mens doen, waardeur hy skuldig
word.”Miga en sy
ma het gedink hulle moes self hulle probleme oplos.Helaas het
hulle ontspoor.Want uit ‘n
transaksies kry ons nie die sekerheid van vergewing nie.God dink nie
in terme van transaksies nie.God is ‘n
barmhartige Vader.‘n Vader wat
sy kinders vergewe as hulle hul sondes bely.‘n Vader wat
sy gebooie gegee het om sy kinders te beskerm.Ja, die HERE
se wet is bedoel om ons te beskerm.As ons sy
wet ken, en met sy wet ken bedoel ek nie net verstandelik nie, maar dit ook
aanvaar, dan ken ons ook vir die HERE.Dan ervaar
ons ook dat die hemelse Vader ons beskerm.Dan voel ons
veilig.Dit is
onnodig om Hom te probeer omkoop, as die hele aarde in elk geval aan Hom
behoort.(Tema: Om
die HERE te ken, gee die sekerheid van beskerming
-
Ons kry geen sekerheid uit ‘n transaksie met die HERE nie)
2 Ons
kry geen sekerheid uit ons eie godsdienstigheid nieOns gaan
verder met die geskiedenis van Miga in Rigters 17.Miga was
aangenaam verras toe hy hoor dat die man, wat sommer daar aangeloop gekom het,
‘n Leviet was.‘n Boemelaar wat aangeklop het om te hoor of
die baas nie dalk werk vir hom het nie.Hierdie
Leviet was uit Betlehem afkomstig.In Betlehem
het niemand meer werk vir hom gehad nie.Die Leviete
was die mense wat die volk moes onderrig gee.Hulle was
die kategete, die Bybelonderwysers, van vroeër.Maar in
Betlehem het niemand blykbaar meer belang gestel in katkisasie nie.Die wet van
die Here was ouderwets en uit die mode.Want die
volk was nie meer in die woestyn nie, maar het nou mos in Kanaän gewoon.Heel ander
tyd, heel ander omstandighede, heel ander samelewing.Mens kan
daarby voeg dat God se volk in hierdie Rigtertyd ook nog nie ‘n eenheid was
nie.Elke stam
het net na sy eie belange gekyk.Elke stam
was nasionalisties.Soms was
mense van ‘n ander stam nie eers seker van hulle lewe in ‘n ander stam se
gebied nie.Die blyk
byvoorbeeld uit die geskiedenis wat in Rigters 19 vertel word.Hierdie
Leviet was ook uit ‘n ander stam.Hy was ‘n
vreemdeling, want hy was nie ‘n Betlehemiet nie.Hy het toe
maar sy goed gepak.Hopelik was
die mense in die bergstreke van Efraïm ‘n bietjie vriendeliker.En die geluk
was aan sy kant.Want Miga
het belanggestel, veral toe hy hoor dat hierdie man ‘n Leviet was.Miga het
naamlik gemeen hy moes iets regmaak met die HERE.En, was dit
nie so dat die HERE self die Leviete aangestel het nie?‘n
Gelukskoot vir Miga, en vir die gekwelde siel van sy ma.Maar, dit
noem die skrywer van Rigters terloops, hierdie Leviet was nie die mees
gehoorsame van sy soort nie.Hy was al
hoogs tevrede met die salaris wat Miga hom aangebied het.En dat hy as
synde Leviet nie die werk van ‘n priester mog verrig nie, naamlik offer en die
Here raadpleeg deur die skouerkleed, die efod, ‘n taak wat God slegs vir die
nageslag van Aäron afgesonder het, dit was vir hom geen onoorkomlike beswaar
nie.Ook hy het
gelewe asof die Here se wet ouderwets was, nie meer relevant vir hulle tyd nie.Hoekom moes
daar nog in sy dae onderskeid gemaak word tussen priesters en Leviete?Was dit nie
eintlik diskriminasie nie?Kortom,
gemeente, ‘n droewige situasie.‘n Leviet
sonder werk, omdat God se volk katkisasie, onderrig in die wet, nie meer nodig geag
het nie.‘n Leviet
wat bereid was om enigiets te doen vir geld, ook as dit op gespanne voet met
die HERE se wet gestaan het.En mense uit
God se volk, soos Miga en sy ma, wat eintlik net ‘n funksionaris gesoek het,
wat ampshalwe die heilige handelinge kon verrig, die heilige handelinge wat
deur hulle verdraai is tot heidense bygeloof.Maar
inhoudelik, of die Leviet met God se heilige en genesende wet saamgestem het,
of hy dit ooit nog self geken het, inhoudelik, dit was vir die mense nie meer
belangrik nie.Miga was
ongehoorsaam aan God se wet.Selfs die
Leviet wat ongehoorsaam aan God se wet.Eiewillige
godsdienstigheid.Die elemente
wat daar nog oorgebly het, wat nog enigsins aan sy wet herinner het, was
heeltemal verdraai en aan die eise van die tyd aangepas.Mense wat
self uitmaak hoe hulle God wil dien.Strydig met
die tweede gebod: Jy mag vir jou geen gesnede beeld of enige gelykenis maak
nie. Jy mag jou voor hulle nie neerbuig en hulle nie dien nie.Miga het by
homself gedink: as ek ‘n Leviet as priester het, dan is ek dubbel seker van my
saak.Dan moet die
HERE my wel seën.Skynbaar het
hy tog besef dat die priesterskap van sy eie seun nie heeltemal in orde was
nie.Maar in
hierdie Leviet het hy nou die waarborg gesien dat die vervloeking werklik iets
van die verlede was.Hy sê in ons
teks: “Nou weet ek dat die HERE aan my goed sal doen, omdat ek ‘n Leviet as
priester het.”Gemeente,
dit is miskien wel die ergste wat in die kerk kan gebeur.Terwyl ‘n
mens dink dat hy iets goeds vir God doen, gaan hy teen Sy gebooie in.Wat ‘n
profeet veel later ‘n keer sou sê, geld ook vir Miga, sy ma en die Leviet: “My
volk gaan te gronde weens gebrek aan kennis” (Hosea 4:6)Hierdie
gebrek aan kennis was nie omdat die HERE se Woord nie toeganklik was nie.Dit was
omdat die volk, die leiers voorop, die Woord van die HERE geminag het, aan die
kant geskuif het, ouderwets geag het, verwerp het.Die jeug is
nie meer opgevoed in die wet van die HERE nie, katkisasie is nie meer as
noodsaaklik beskou nie, ensovoorts ensovoorts.Maar,
gemeente, as u die HERE nie ken nie, as u sy wet nie ken nie, kry u ook nooit
sekerheid nie.Dan sal u en
u kinders ook nie weet dat julle lewenslank by Hom veilig is nie.Miga het
gedink dat hy self sy probleme moes oplos.Met sy
rituele het hy probeer om die straffende God op afstand te hou.Die God in
wie se naam hy vervloek was, deur sy eie ma.Miga het ‘n
Leviet as priester in diens geneem.‘n
Instruksie uit die wet van God het hy volgens sy eie behoeftes geïnterpreteer.Moontlik het
hy dit met die beste motiewe gedoen.Maar dit was
vir die HERE nie aanvaarbaar nie.Hoekom nie?
Omdat Miga
homself sou laat verongeluk deur sy eie optrede.Hy het dit
vir homself moeilik gemaak.Geliefde
gemeente, die HERE eis nie toevallig dat ons moet lewe soos Hy dit wil hê nie.Hy eis nie
toevallig dat ons Hom dien soos Hy voorgeskryf het nie.God gee die
wet juis tot ons behoud.Miga en sy
ma se lewens het vasgedraai as gevolg van hulle eie plannetjies.As hulle die
HERE se Woord sou geraadpleeg het, was hulle probleme vinnig opgelos.Maar helaas.
In die
volgende hoofstuk (Rigters 18 – dalk kan u dit vanmiddag self lees), die
vervolg op ons teks, word vertel hoe die Daniete opgeruk het en die godshuis
van Miga leeggeroof het.Die
silwerbeeld, die skouerkleer, die huisgode.Hulle het
selfs die Leviet saamgevat.Of dalk meer
korrek, die Leviet het verkies om met die Daniete saam te gaan, omdat hulle hom
nog meer status gebied het.Liewer
priester van ‘n hele stam as van ‘n enkele huisgesin.Gemeente,
die Rigterskrywer wil vir ons iets belangrik leer.As ons God
se wet nie liefhet nie, kry ons ‘n ongelukkige lewe.Dit is ‘n
waarheid soos ‘n koei.En as jy
deur jou eie sondes in die penarie kom, moenie dit self probeer oplos nie.God se wet
wys ons die pad van skuldbelydenis en vergewing.Dit is goed
vir jou lewe om God se wet na te kom.Ook daardie
onderdele van God se wet wat dalk uit die mode is.Ook daardie
onderdele waarvan ons miskien nie meer heeltemal kan verstaan hoekom God dit
beveel het nie.Ons verstand
raak soms verduister deur die tydsgees, deur die eise van die tyd.Dat Christus
en sy apostels byvoorbeeld in die Nuwe Testament die ampte ingestel het, en die
broeders opgeroep het om daarin te dien, maar nie die susters nie.Dat ons
goeie God vir seksualiteit slegs ‘n plek in die huwelik gegee het, en nêrens
anders nie.Dat
homoseksualiteit ‘n gestremdheid is wat God nie wil hê dat dit beoefen word
nie.So is daar
in ons tyd ook meerdere dinge waarby die tydsgees en God se Woord in botsing
kom.In die dae
van Miga was daar geen koning in Israel nie.Elkeen het
gedoen wat reg was in sy oë.Ook Miga,
ook sy ma en die Leviet.Omdat daar
nie ‘n koning was nie, was daar volgens die skrywer die moontlikheid om God se
goedbedoelde wette ongestraf te oortree.Die skrywer
het eintlik bietjie medelye met sy onnosel voorouers gehad.Volgens hom
het hulle iets gemis: ‘n koning wat respek gehad het vir God se wet.Miga het nie
‘n koning bo hom gehad wat hom die goeie rigting kon wys nie.Dit was baie
jammer.Miga sou
geweldig gebaat het by ‘n Godvresende koning.Die pad van
eie plannetjies, eiesinnige godsdienstig, wat hy gekies het om sy probleme op
te los, het nie gehelp nie.Miga en sy
ma het letterlik alles verloor.Die Daniete
het hulle heiligdom leeggeroof.En daar was
ook geen koning om wet en orde te handhaaf, om die Daniete te keer nie.Miga se ma
sou nou nooit meer die gemoedsrus kry dat God haar seun sou beskerm nie.Sy het God
se bevrydende wet nie geken nie.En die
Leviet kon haar nie troos nie, omdat hy God se wet nie geken het nie.Alles het
skeefgeloop.Die hele
samelewing het ontspoor.Die skrywer
van Rigters kon dit aan alles sien.Hy het self
onder die heerskappy van ‘n Godvresende koning gelewe.En toe hy
die argiewe raadpleeg om sy boek te skryf, is sy vermoede bevestig dat sy
voorouers baie ver van God verwyderd was.Uit die hele
boek Rigters blyk dat ‘n Godvresende koning nie ‘n vanselfsprekende saak is
nie.‘n Koning op
aarde wat sy plek ken teenoor die groot Koning in die hemel.Die
Rigterskrywer het terdeë besef hoe ryk die volk geseënd was met manne soos
Dawid en Salomo.Hoewel die
beste konings van die Ou Testament nog maar ‘n slap aftreksel was van wat God
eintlik voor oë gehad het.Daarom mag
ons ons nog veel ryker voel vandag.In die nuwe
bedeling, wat in die lig staan van die koningskap van Jesus Christus.Na sy
hemelvaart het God aan Hom die ewige koningskap geskenk.Ons word
opgeroep om aan Hom trou te wees, om naby aan sy Woord te lewe.Uit onsself
sou ons soos Miga en sy ma gewees het.Maar in
Christus word ons ‘n beter weg gewys.Ons Koning,
Christus, maak volledig waar wat in Salomo se Psalm geskryf staan:“Dan vind u volk weer ‘n beskermer,
een wat hul saak besleg,
ellendiges weer ‘n ontfermer
wat oordeel volgens reg.”
(Psalm 72:1 – berymd)
Amen.
(kyk in preek)